Celsius phơi bày bản chất về DeFi: Cú lừa đỉnh cao núp bóng viễn cảnh giải phóng khỏi ngân hàng truyền thống?

Hệ thống cho vay tiền ảo Celsius bằng những quảng cáo mạnh miệng như "Ngân hàng là kẻ thù của bạn", hay việc đưa ra thách thức với nền tài chính - ngân hàng truyền thống đã thu hút được hơn 20 tỷ USD tiền gửi vào hệ thống. Celsius đưa ra gói lãi suất trong mơ khi kêu gọi khách hàng gửi tiền điện tử và nhận lãi suất cao tới 18%, gấp hàng chục hoặc hàng trăm lần lãi suất trên tài khoản tiết kiệm của ngân hàng truyền thống.

Trong một cuộc phỏng vấn trước đây, CEO Founder, Alex Mashinsky đã nói: "Khi bạn nhìn vào số tiền (lãi) các ngân hàng trả, bạn sẽ thắc mắc rằng ai đó đang nói dối, ngân hàng hay chúng tôi (Celsius)".

Bối rối đến mất uy tín

Theo công ty cung cấp, hơn một triệu người đã ủy thác tiền tiết kiệm của họ cho Celsius, ngay cả khi sự hoài nghi tăng lên về việc liệu lãi suất của họ có bền vững hay không. Trong bối cảnh hiện tại khi mà các khách hàng bắt đầu rút hàng trăm triệu đô la do tác động của Bear Market (thị trường gấu - thuật ngữ mô tả thị trường đang suy giảm) CEO Alex Mashinsky vẫn khẳng định rằng công ty của ông an toàn.

Tuy nhiên, ngày 12/6, Celsius đã không còn tự tin được nữa. Công ty thông báo họ sẽ ngừng rút tiền vì "điều kiện thị trường khắc nghiệt". Điều này giống như việc một ngân hàng chặn người gửi tiền ra khỏi các chi nhánh của mình để bảo toàn tiền mặt giữa cơn hoảng loạn.

"Chúng tôi đang làm việc với một trọng tâm duy nhất là bảo vệ và giữ gìn tài sản để đáp ứng các nghĩa vụ của chúng tôi đối với khách hàng", Celsius cho biết trong một bài đăng trên Medium.

Giá tiền ảo và các tài sản số NFT đang biến động, giảm mạnh, điều khiến nhiều dự án lao đao. (Ảnh: Financial Times)

Động thái của Celsius có thể hiểu là công ty đang nỗ lực trong việc ngăn chặn họ trở thành một LUNA tiếp theo trong bối cảnh nỗi lo về tiền điện tử đang ngày một tăng lên. Giá Bitcoin đã giảm xuống mức thấp nhất là 20.102 USD vào ngày 15/6 - mức thấp nhất kể từ tháng 12/2020 và giảm khoảng 70% so với mức đỉnh của năm ngoái.

Trong khi đó, Ether, đồng tiền phổ biến thứ hai, đã giảm 75% so với mức cao nhất năm 2021 và nhiều loại tiền điện tử ít được biết đến hơn cùng các NFT cũng đã bị mất giá nghiêm trọng. Tổng giá trị thị trường của tất cả các loại tiền điện tử, đạt mức cao nhất là 3.000 tỷ USD vào tháng 11, đã giảm xuống dưới 1.000 tỷ USD.

Cộng đồng ủng hộ tiền điện tử đang tự hỏi đáy ở đâu, độ quan trọng về mặt hệ thống của Celsius và các dự án khác đối với thị trường tài sản kỹ thuật số.

Noelle Acheson, người đứng đầu bộ phận chuyên sâu về thị trường tại Genesis Global Trading, đã tweet: “Sự suy giảm của Celsius có thể gây ra tác động lớn hơn đến toàn bộ thị trường so với sự sụp đổ của hệ sinh thái Terra - điều gây tổn hại rất nhiều, nhưng chỉ ở một bộ phận nhà đầu tư. Trong khi đó, nhiều lo ngại cho thấy nếu biến cố xảy ra với Celsius, có thể ảnh hưởng đến nhiều hệ sinh thái, vì Celsius sở hữu nhiều loại tài sản được tận dụng trên một số nền tảng." Hiện, Celsius vẫn đang giữ im lặng.

Celsius là công ty cho vay tiền số, tương tự như ngân hàng, song công ty không có các yêu cầu bảo hiểm nghiêm ngặt áp dụng đối với những người cho vay truyền thống. Tờ Bloomberg nhận định, ý tưởng các nhà đầu tư có thể kiếm được lợi nhuận cao mà không phải chấp nhận rủi ro tương ứng cao nghe khá ngu ngốc.

Celsius và Terra có liên quan đến cái được gọi là tài chính phi tập trung hay DeFi - một nhóm các công ty, nhà phát triển và ứng dụng được cho là đang xây dựng một hệ thống tài chính mới xung quanh công nghệ blockchain và tiền điện tử.

Trong khi, Celsius được tổ chức giống như một công ty truyền thống, nhiều dự án DeFi được điều hành bởi các giao thức phần mềm do người dùng quản lý. Các dự án sẽ được vay tiền ảo và tài sản số từ Celsius - thứ mà họ huy động từ khách hàng và bằng một phép màu nào đó, hệ thống này đưa có thể chi trả lợi nhuận từ việc cho vay tài sản của khách hàng.

Trong hơn một năm, mô hình của công ty dường như đang hoạt động. Theo DeFi Pulse, đến tháng 11, hơn 100 tỷ USD đã được vay, cho vay hoặc gửi bằng các giao thức DeFi. Hoạt động này đã thúc đẩy sự gia tăng lớn về giá của tất cả các loại tiền điện tử.

“Cuộc cách mạng tài chính là DeFi và thực sự chỉ đưa tất cả những người trung gian ra khỏi hệ sinh thái tài chính,” Cathie Wood, người sáng lập và giám đốc điều hành của công ty quản lý tài sản ARK Invest, cho biết vào tháng 3.

 CEO Ale Mashinsky của Celsius luôn nêu cao khẩu hiệu đối đầu với các ngân hàng truyền thống. (Ảnh: CNBC).

Cú lừa đỉnh cao núp bóng viễn cảnh tươi đẹp?

CEO Mashinsky, 56 tuổi, là một người thuyết trình không biết mệt mỏi. Trong nhiều bài phát biểu tại các hội nghị và xuất hiện hàng tuần trên YouTube, ông ta luôn miệng nói với người hâm mộ của mình rằng Celsius là con đường dẫn đến tự do tài chính.

Năm ngoái, nhiều người cho biết họ đã tin tưởng vào công ty với số tiền tiết kiệm được. Khẩu hiệu của Celsius là “Unbank Yourself” (giải phóng bạn khỏi ngân hàng) và Mashinsky luôn nêu cao giá trị của công ty như một giải pháp thay thế tốt hơn cho các ngân hàng truyền thống, nơi mà ông tố cáo rằng đã thông đồng với nhau để lấy tiền tiết kiệm.

“Chúng tôi cung cấp phần lớn thu nhập cho cộng đồng,” CEO Celsius nói trong một cuộc phỏng vấn podcast vào tháng 4. “Đó là một mô hình mới. Đó là một mô hình kinh doanh mới, chưa từng tồn tại trước đây. Không ai đủ điên cả."

Celsius không được coi như một ngân hàng và các khoản tiền gửi thông qua công ty không được bảo hiểm bởi FDIC (Công ty bảo hiểm ký thác Liên bang Mỹ). Việc thiếu quy định cũng có nghĩa là Celsius có thể sử dụng tiền của khách hàng mà không có hạn chế, yêu cầu dự trữ hay bất cứ quy định nào cản trở.

Những lời quảng cáo của Mashinsky tập trung vào lãi suất cao và mơ hồ hơn về những gì Celsius đang làm để kiếm tiền trả cho khách hàng. CEO Celsius nói rằng công ty đã cho các quỹ đầu cơ và các tổ chức lớn khác trong thị trường tiền điện tử vay tiền, họ cũng gửi tiền của người dùng đến chính các giao thức DeFi. Trên thực tế, Bloomberg đánh giá "Celsius là một cửa ngõ với người dùng để có thể dễ dàng bước vào thế giới DeFi khó hiểu một cách đáng sợ".

Năm ngoái, Celsius đã tận dụng sự tăng trưởng của mình để huy động được 750 triệu USD từ các nhà đầu tư bao gồm quỹ hưu trí Canada Caisse de Dépôt et Placement du Québec. Mức định giá của vòng tài trợ, khoảng 3 tỷ USD, đã biến Alex Mashinsky trở thành tỷ phú trên giấy tờ. Ông nói với Cointelegraph vào thời điểm đó rằng ông dự kiến ​​giá trị sẽ tăng gấp đôi hoặc gấp ba trong năm nay, lên tới 10,5 tỷ USD.

Một nơi mà Celsius đã đầu tư tiền của người dùng là Terra, nơi họ có thể kiếm được nhiều hơn để trả các khoản lãi đã hứa. Kể từ sau khi cú sập Celsius xảy ra, công ty cho biết họ đã rút lui ngay trước khi sụp đổ vào tháng trước, nhưng điều đó hầu như không thuyết phục được nhiều người.

“Celsius có hàng tỷ USD thanh khoản và chúng tôi cung cấp quyền truy cập ngay lập tức cho tất cả mọi người”, CEO Celsius nói trong một buổi phát trực tiếp vào ngày 10/6, hai ngày trước khi công ty chặn rút tiền - động thái chứng tỏ sự bất nhất và thiếu uy tín của vị CEO.

Campbell Harvey, giáo sư tài chính tại Đại học Duke và là tác giả của cuốn sách "DeFi and the Future of Finance" đánh giá: “Đây là một thất bại trong quản lý rủi ro".

Trong số các công ty đã đầu tư vào Celsius là Tether, công ty phát hành stablecoin được cho là luôn có giá trị 1 USD và là một trong những người chơi lớn nhất trong thị trường tiền điện tử. Tether cho biết họ sở hữu 71,5 tỷ USD tài sản hỗ trợ các mã thông báo của mình, nhưng công ty sau đó đã bị các cơ quan quản lý phạt vì những cáo buộc đã nói dối về khoản dự trữ của mình trong quá khứ.

Tether là một nhà đầu tư sớm vào Celsius và đã cho công ty vay khoảng 1 tỷ token, theo CEO Mashinsky cho biết trong cuộc phỏng vấn năm ngoái. Tether cho biết trong một tuyên bố ngày 15/6 rằng họ đã đóng khoản vay của Celsius mà không bị lỗ và khoản đầu tư của họ vào công ty là nhỏ.

Celsius đã thuê luật sư tái cấu trúc từ Akin Gump Strauss Hauer & Feld để tư vấn về con đường phía trước, tính toán xem rằng huy động vốn từ các nhà đầu tư mới hay tái cấu trúc tài chính là giải pháp tối ưu nhất, theo Dow Jones.

Ngay cả khi Celsius có đủ tiền để hoàn trả đầy đủ cho tất cả những người gửi tiền - điều mà họ không đề cập theo cách này hay cách khác trong tuyên bố của mình thì có vẻ như họ sẽ không sớm lấy lại được lòng tin của người dùng.

Ủy ban Chứng khoán và Giao dịch Mỹ (SEC) đã điều tra Celsius từ ít nhất là từ đầu năm đến nay về việc liệu các sản phẩm của họ có nên được đăng ký với cơ quan này hay không. Vào ngày 14/6, Giám đốc SEC, Gary Gensler cho biết các công ty tiền điện tử nên được yêu cầu tiết lộ những rủi ro mà họ đang chấp nhận.

“Bạn đang gặp những kẻ nói rằng: "Tới đi nào, hãy đưa cho chúng tôi số tiền bạn phải đổ mồ hôi xương máu để kiếm được và chúng tôi sẽ giúp bạn thu về 17% lợi nhuận”, Giám đốc SEC nói trong nhận xét được đưa ra tại Hội nghị các nhà đầu tư mùa hè của RFK Compass.

"Và người ta phải tự hỏi những lợi nhuận đó đến từ đâu", ông nói thêm.